YAZIM (İMLÂ) KURALLARI

 

YAZIM (İMLÂ) KURALLARI

Bir dilin sözcüklerini yazıya geçirirken uyulan kurallara yazım (imla) kuralları denir. Anlatımımızın doğru anlaşılması ve yazımda birlik sağlanması için bu kurallara dikkat edilmelidir.

1-BÜYÜK HARFLERİN KULLANILDIĞI YERLER

a) Her cümle büyük harfle başlar.

“Şiirimize yeni bir soluk getirdin.”

 Not: Tırnak veya parantez içindeki cümleler daima büyük harfle başlar. Noktalama tırnağı kapatmadan tamamlanır ve tırnağı veya parantezi kapattıktan sonra küçük harfle devam edilir.

Örnek: Ahmet Haşim, şiirin anlamıyla uğraşanlar için “Şiirin anlamıyla uğraşmak, bülbülü eti için kesmeye benzer.” der.

Not: Nokta, iki nokta, soru ve ünlem işaretlerinden sonra gelen cümleler büyük harfle başlar.

Örnek: O bana hep: “Çalışırsan, kazanırsın.” derdi.

Uyarı: İki noktadan sonra cümle niteliğinde olmayan örnekler sıralandığında bu örnekler büyük harfle başlamaz.

Örnek: “Şimdiki zaman eki, kendinden önceki ünlüleri daraltır: anlıyor, oturmuyor, dinliyor…”

b) Özel isimler büyük harfle başlar.

à Kişi ad ve soyadları: Ayşe, Halide Edip Adıvar…

à Yer adları: Kelkit, Anadolu, Ağrı Dağı, Meriç Nehri…

à Ülke adları: Türkiye, Yunanistan…

à Kitap, dergi, gazete adları: Kiralık Konak, Chip, Milliyet…

à Kurum, kuruluş adları: Marmara Üniversitesi, Kelkit Lisesi…

à Dil adları: Türkçe, Almanca, Farsça…

à Din ve Mezhep adları: İslamiyet, Katolik, Hanefi…

à Hayvanlara verilen özel isimler: Pamuk, Karabaş, Sarıkız…

Not: Özel isimlere bağlı unvan ve lakaplar özel isimlerden önce de sonra da gelse daima büyük harfle başlar.

Örnek: “Bugün bize Avukat Rıza Bey gelecek.”

             “Zeynep Hanım evde yok mu?”

             “Halit Akçatepe, Güdük Necmi rolünü çok güzel oynamış.”

Not: Ay, Güneş, Dünya ve diğer gezegen isimleri gökbilimle ilgili anlamıyla kullanılırsa büyük harfle, diğer durumlarda küçük harfle başlar.

Örnek:

“Artık Dünya’nın Güneş’e uzaklığı biliniyor.”

“Haberi duyunca dünyalar benim oldu.” (Çok mutlu olmak)

“Perdeyi aç da biraz güneş girsin.” (Aydınlık)

c) Yön bildiren isimler, yönünü bildirdiği isimden önce gelirse büyük, sonra gelirse küçük harfle başlar.

“Bu derste Kuzey Anadolu’yu göreceğiz.”

“Bu derste Anadolu’nun kuzeyini göreceğiz.

d) Tarihler arasında kullanılan gün ve ay isimleri  büyük harfle başlar.(Tarih, kesin olarak belliyse büyük harfle yazılır.)

“30 Mart 1994 Çarşamba günü bir oğlu oldu.”

“Buraya her yıl mart ayında gelirler.”

“23 Nisan 1920’de TBMM açıldı.”

Not: Milli ve dini bayramlarla özel günlerin isimleri büyük harfle başlar.

“23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, Öğretmenler Günü, Ramazan Bayramı, Anneler Günü…”

2- -Mİ SORU EKİNİN YAZIMI:

Bu ek, kendinden önceki sözcükten ayrı, kendinden sonraki eklere bitişik yazılır.

 “Bunu biliyor musunuz?”

“Bu kitapları siz mi aldınız?”

Not: Özel isimlerden sonra geldiğinde özel isimlerle –mi arasına kesme işareti konmaz.

Örnek:

“Bu olayı Emre’mi anlattı?” (Yanlış)

“Bu olayı Emre mi anlattı?” (Doğru)

3- İKİLEMELERİN YAZIMI:

a) İkilemeyi oluşturan sözcükler ayrı yazılır ve araya hiçbir noktalama işareti gelmez.

“Olanları bana bir, bir anlattı.” (Yanlış)

“Olanları bana bir bir anlatı.” (Doğru)

“O buraya aşağı-yukarı iki saatte bir uğrar.” (Yanlış)

“O buraya aşağı yukarı iki saatte bir uğrar.” (Doğru)

b) Pekiştirmeli sözcükler daima bitişik yazılır.

“Koskocaman adamsın, sapasağlamsın çalış biraz.”

4-SAYILARIN YAZIMI:

a) Sayı isimleri birbirinden ayrı yazılır.

“Yirmi yedi bin sekiz yüz altmış beş lira artmış.”

b) Para ile ilgili işlem ve çek, senet gibi belgelerde geçen sayılar bitişik yazılır.

“yediyüzellibeşYTL otuzikiYKR”

c) Sayılara gelen ekler sayının okunuşuna göre getirilmelidir.

“Bana 3’de geleceğini söylemişti.” (Yanlış)    àüç-te

“Bana 3’te geleceğini söylemişti.” (Doğru)

7’inci (Yanlış)    7’nci (Doğru)           à yedi-nci

8’nci (Yanlış)     8’inci (Doğru)          à sekiz-inci

5- Kİ ve DE BAĞLAÇLARININ YAZIMI:

Türkçede üç tür “ki” vardır: ilgi zamiri, sıfat yapan –ki ve bağlaç. Bunların ilk ikisi bitişik, bağlaç olan ki ise ayrı yazılır.

“Çantandaki kalemleri çıkar bakalım.” (Sıfat yapan –ki)

“ Sizin arabanız yeni, bizimki biraz eski.” (İlgi zamiri)

“Baktım ki gelmiyor ben yanına gittim.” (Bağlaç)

“O ki bunu bana yaptı, herkes yapar.” (Bağlaç)

Türkçede iki tür de vardır: bulunma hali eki ve bağlaç. Bulunma hali eki olan –de bitişik, bağlaç olan de ayrı yazılır.

“Beni durakta bekle.” (Hal eki)

“Geldiğinde beni aradı.” (Hal eki)

“Sen de gelecek misin?” (Bağlaç)

“Baktı da tanımadı.” (Bağlaç)

Not: de veya ki’yi çıkardığımızda cümlenin anlamında bir bozulma olmuyorsa bunlar bağlaçtır ve ayrı yazılır. Eğer anlam bozuluyorsa bunlar ektir ve bitişik yazılır.

Not: Bağlaç olan de ünlü uyumlarına uyar, yani de, da olabilir. Ancak ünsüz uyumlarına uymaz, yani te, ta olmaz.

“Bu soru hiç te zor değil.” (Yanlış)

“Bu soru hiç de zor değil.” (Doğru)

Not: de ve ki bağlaçları ayrı birer kelime olduklarından özel isimlere geldiklerinde kesme işaretiyle ayrılmaz.

“Bizimle Ali’de gelecek mi?” (Yanlış)

“Bizimle Ali de gelecek mi?” (Doğru)

“Yusuf’ki bunu bilmedi, kimse bilmez.” (Yanlış)

“Yusuf ki bunu bilmedi kimse bilmez.” (Doğru)

6- BİLEŞİK SÖZCÜKLERİN YAZIMI:

Bileşik sözcükler bitişik yazılır.

Örnek: kahvaltı, pazartesi, karabacak, keçiboynuzu, uyuyakalmak, öleyazmak, çekyat, kapkaç, cankurtaran, çöpçatan, gecekondu, gözaltı, akşamüstü, Gümüşhane, Çanakkale, güneybatı, kuzeydoğu, başbakan, yüzbaşı, ustabaşı, hanımefendi, ağabey, orduevi, doğumevi…

Not: Yardımcı fiillerle kurulan birleşik fiillerde ses düşmesi ya da türemesi oluyorsa bitişik, olmuyorsa ayrı yazılır.

Örnek: yolcu etti, sabretti, hissetti, affetmek…

7- KISALTMALARIN YAZIMI:

Sözcüklerin baş harflerinin alınmasıyla oluşturulan kısaltmalar daima büyük harfle başlar ve araya nokta konmaz. Bu kısaltmalara ek getirilirken, harflerin ifade ettiği kelimeler söylenmez sadece harfler okunarak getirilir.

“ÖSS’nda başarılı olamadı.” (Yanlış)

“ÖSS’de başarılı olamadı.” (Doğru)

“TV’da bu akşam güzel bir film var.” (Yanlış)

“TV’de bu akşam güzel bir film var.” (Doğru)

Not: Element ve ölçü isimlerinin kısaltmasında nokta kullanılmaz. Bunun dışında tamamı büyük harfle yazılmayan diğer kısaltmalarda nokta kullanılır.

Örnek: C (Karbon), Fe (Demir), m (metre), cm (santimetre),

Ar. (Arapça), Prof. (Profesör), vb. (vebenzeri), vs. (vasaire) …

8-YAZIMI KARIŞTIRILAN SÖZCÜKLER:

Yanlışı             Doğrusu

herhangibir     herhangi bir

hiç bir             hiçbir

bir takım                     birtakım

bir kaç             birkaç

bir çok                        birçok

yada                ya da

birden bire      birdenbire

herşey             her şey

hoşgeldin        hoş geldin

bu gün             bugün

birşey              bir şey

asvalt              asfalt

çenber            çember

direk               direkt (doğrudan)

eşki                 ekşi

espiri               espri

film                 film

herkez             herkes

ızdırab             ıstırap

ıspat                ispat

kirbit               kibrit

kiprik               kirpik

nalet               lanet

mahsun                       mahzun          

maydonoz       maydanoz

motosiklet       motorsiklet

laylon              naylon

raslantı                       rastlantı

sarmısak         sarımsak

süpriz              sürpriz

şöför               şoför

tasfir               tasvir

traş                 tıraş    

yalnış              yanlış

yanlız              yalnız

fiat                  fiyat

fayiz                faiz

9-SATIR SONUNDA KELİMELERİN BÖLÜNMESİ:

Bir kelime satır sonuna geldiğinde hecelenerek bölünür. Burada bilinmesi gereken bileşik sözcüklerin bölünmesidir. Bitişik yazılan bileşik sözcükler hecelerine ayrılırken basit bir sözcükmüş gibi ayrılır.

Örnek:

Yanlışı                         Doğrusu

……………..   ilk-               …………….   il-

okul                                  kokul

……………deniz-              …………..deni-

altı                                     zatlı

YAZIM       KURALLARI              

    I -     “-Kİ”  nin  Yazımı :

            Dilimizde  üç    çeşit  “-ki”  vardır

        a -  Yapım  eki  olan-ki   ( sabahki   ders,  yarınki   oyun...)   sözcüğe  bitişik  yazılır

        b  -  İlgi  eki  olan “-ki” ( benimki,        kitabınki )  sözcüğe  bitişik  yazılır. 

        c -  Bağlaç  olan  “-ki”  (Baktım  ki ,  sanıyordum  ki )   sözcükten  ayrı  yazılır    Ancak   sanki,        

            oysaki,   mademki , belki,   çünkü,  eğerki, meğerki  halbuki...  gibi   bağlaçlarla  kalıplaşmış 

             olarak  bitişik    yazılır

.

  II - “DE”nin  Yazımı :

         a -  Hal  eki  olan  “-de”    sözcüğe  bitişik  yazılır  , ünlü   uyumuna  göre   değişir, ünsüz  uyumu  olur

                 (  evde,  okulda,  sınıfta,  bellekte ...  gibi )

         b -  Bağlaç  olan  “de”  sözcükten  ayrı     yazılı.   Ünlü  uyumuna  göre  değişir,  ünsüz  benzeşmesi

               olmaz.    (  Ben  de  geleyim  mi ?    Sınıf  da     soğuk     Ahmet   de  gelecek. ..  gibi )

              NOT :Cümleden  çıkarılınca  anlamda  bir  değişme  olmuyorsa   bağlaç  olan “de” dir,  ayrı  yazılır; 

             Anlam      bozuluyorsa  “”ek  olan  ”de” dir ,   bitişik  yazılır.

              UYARI:  Bağlaç  olan  “ de “  bir  yazım  hatası  olarak    te,   ta    biçiminde  sık  sık 

                 Sorulmaktadır 

  III -  Büyük  Harflerin  Kullanıldığı  Yerler :

      a  - Özel  adlar  ve  bunlarla  birlikte  kullanılan  sıfatlar,  hayvanlara  verilen  özel  isimler,  din,  dil,

     ülke,  ulus,şehir, köy, kitap,  dergi  gazete, gezegen  adları  büyük  harfle  başlar

          ÖRNEK:  Ahmet  Bey ,  Doktor   Ali,  Binbaşı  Kemal , Boncuk,  Tekir  ,  Karabaş,    Müslüman, 

           Hıristiyan,  Budist ,  Türkçe,  İngilizce,  Türkiye,  Almanya,  Türkler,  Ankara,  Sarıalan,  “Ateşten 

           Gömlek”, Bilim- Teknik , Milliyet, Güneş,  Jüpiter...gibi

    b    -  Yer  adlarında  ilk  isimden   sonra  gelen  deniz,  göl,  dağ   boğaz   vb  tür  adları  küçük  yazılır 

            Marmara  denizi,  Aral  gölü,  Meriç  nehri  Erciyes  dağı..gibi 

            Ancak,  İkinci  isim  özel  isme  dahil  ise    ve  ikisi  birden   kastedilen  kavramı  karşılıyor, ikinci 

            isim  kullanılmadığında   söz  konusu  yer  adı  anlaşılmıyor ,  aynı  adı  taşıyan  bir  başka  kavramla 

            karıştırılıyorsa  ikisi  de  büyük  yazılır     Ak  Deniz,  Çanakkale  Boğazı,  Van  Gölü,  Konya  Ovası, 

           Ağrı  Dağı    gibi.

 c   -    Özel  adlarla  birlikte  kullanılan  yön  adları  büyük  harfle  başlar  ancak  isim  tamlaması 

          biçiminde      kullanılırsa  küçük  yazılır      Batı  Anadolu,  Doğu  Karadeniz,  Kuzey  Kıbrıs

         .....Anadolu’nun  batısı,  Kıbrıs’ın  güneyi...gibi.

            UYARI :  O  yöndeki  ülke  adlarının  yerine  kullanılan  yön  adları  da  büyük  harfle  başlar.

            Örnek :  Bugüne  kadar  Batı  bizi   yanlış   tanıdı.

 d  -     Belli  bir  günü  gösteren  gün  ve  ay  adlarının  ilk  harfi  büyük  yazılır  ( 21  Şubat  Cumartesi, 

       15   Ocak  Salı  günü...    gibi   Önünde  belli  bir  rakam  olmayan  gün  ve  ay  adları  ise  küçük

        yazılır. Örnek : Her  yıl     ağustosta  tatile  çıkarız  ,  Yılın  en  soğuk  ayı  şubattır.  .  Ben  çarşamba

         günlerini  severim.

   e   -   Başlıklarda  her  sözcüğün  ilk  harfi  büyük  yazılır  ;  Ancak  arada  ile, ve  veya ,  ya da,  yahut.. 

       gibi  bağlaçlar   ve  “mi” soru  edatı    kullanılmışsa  bunların  ilk  harfleri  küçük  yazılır     

ÖRNEK : Suç  ve  Ceza ,   Leyla  ile  Mecnun ,  Vatan  yahut  Silistre.   Suç  bende  mi...

Başlıkların  tüm  sözcükleri  büyük  harfle  yazılmışsa  bu  bağlaçlar  da  büyük  yazılır  SUÇ  VE  CEZA  ,  İYİ  Mİ  KÖTÜ  MÜ  ...GİBİ.

   IV -  Kısaltma  ve  Rakamların  Yazımı :

        a   -    Kısaltmalarda  her  sözcüğün  baş  harfi  büyük  yazılır  , T.C,    K.K.K.     M. Ö.    P. K.   Gibi 

               genelleşmiş  kısaltmalar  dışında  araya  nokta  konmaz. . Kısaltmalara   getirilen   ekler    kesme 

               işaretiyle  ayrılarak  küçük  harfle    yazılır  ve  son  sözcüğün  okunuşu   esas  alınarak  ünlü  ve 

              ünsüz  benzeşmesine  dikkat  edilir.

            ÖRNEK : THY’de ,  TRT’den     BOTAŞ’ta

            UYARI :  Bazı  kısaltmalarda, sözcüklerin  bazı  harflerinin  de  kısaltmaya  alındığı  görülür.

               BOTAŞ   ( Boru  Hatlarıyla  Petrol  Taşıma  Anonim  Şirketi )   SE KA ( Selüloz  Kağıt )     

 

       b  -    Sayılar  yazıyla  yazılırken  her   basamağı   ayrı  yazılır   iki  yüz  elli  bin  beş  yüz  otuz 

                 iki..gibi   Tarih  gösteren  rakamların  sonuna  gelen  ekler  kesme  işaretiyle  ayrılır  son  rakamın 

                  okunuşuna   uyularak  ünlü  ve  ünsüz  benzeşmesine  dikkat  edilir    1996’da,       1993’te

                  2003‘ün  ...gibi.

V – Bitişik  Yazılan  Sözcükler :

    a  - Birleşirken  ses  düşmesine  uğramış   kaynana , ( kayın – ana) kaynata ( kayın-ata) gibi  sözcükler 

         ile  dilimize  Arapçadan   girmiş   olup  birleşirken  ünlü  düşmesi  ya  da  ünlü  türemesi  olan  devret,

         kaydet, hapset, kahret, kaybol, kahrol, hisset, affet  zannet    hallet , bahset.  Hallol...gibi 

         sözcükler  bitişik  yazılır 

         UYARI : “et”  ve “ol”  yardımcı  fiili  ile  birleşen  sözcüklerde  düşme  ve  türeme  gibi ses  olayı

         olmuyorsa  ayrı  yazılırlar     hak et,  alt  et,  terk  et ,  arz  et, dost  ol,  pişman  ol, yok  ol, deli  ol , 

         el  et, kabul  et,  söz  et . alay  et..gibi.

  b  -   Anlamca  kaynaşmış     elver, başvur,  öngör,  varsay,  vazgeç,  alıkoy, defet, katet, menet ,   tabet,  

        gibi  kaynaşmış       eylemler  bitişik  yazılır.   

  c- Organ  adlarıyla   insana   özgü   isim  ve  sıfatlarla    kurulmuş   aslanağzı,  keçiboynuzu,  danaburnu, 

         kuşburnu,  gelinparmağı,  ayşekadın, karafatma, gecesefası,   camgüzeli  ...  gibi   hastalık,   eşya, 

         bitki  ve  hayvan  adları  bitişik  yazılır.

 d   -  üst,  alt, üzeri,  baş,  perver,  perest,  zade ,  name, oto ,  tele,  hane  ...gibi  sözcüklerle  kurulan  

      anlatılar  bitişik  yazılır

     akşamüstü,          ayaküstü,            gerçeküstü,         olağanüstü,        sırtüstü        suçüstü,  

      akşamüzeri,        başparmak,         başçavuş,           binbaşı,              ustabaşı,         elebaşı,           

      misafirperver   vatanperver,       hayalperest,       amcazade,           beyanname,     kanunname,  

     seyahatname     otobiyografi,         otokilit               telekart,            yatakhane        yemekhane

     hapishane            hastane,               pastane                eczane.......

      UYARI:  “Hane”  sözcüğü  ünsüzle  biten  sözcüklerle  birleşirken  değişme  olmaz ,  ancak 

       ünlü  ile  biten  sözcükle    birleşirken  başındaki “ha”  hecesi  düşer. ( bak,  örnekler )

e  -   “Birtakım”sözcüğü  belgisizlik  bildiriyorsa  bitişik  yazılır  “bir”  sözcüğü    “takım”  sözcüğünün 

       sayısını  belirtiyorsa  ayrı  yazılır   

            ÖRNEK : O  yıllarda  birtakım  sorunlarım  vardı  -   birtakımları  ne  söylediğini  bilmeden

            konuşurlar.       Dün  bir  takım  elbise  aldım ,     Eve  yeni  bir  takım  aldım   – Yukarıda 

          verilenlerin  dışında   aşağıda   yazılan  sözcükler   geleneksel   olarak  bitişik  yazılırlar

        atardamar           toplardamar            taçyaprak                 biraz              açıkgöz

         soğukkanlı            dikbaşlı                  ilkönce                      birkaç               herhangi

         açıortay                başıboş                  denizaşırı                  birçok              herkes

         derebeyi               ağırbaşlı                 akaryakıt                  hiçbiri              herhalde

        dipnot                   birdenbire             doludizgin                 veyahut           alacakaranlık

        buzdolabı              anaokulu               ilkokul                       büyükbaş         açıkyüreklilik

         düztaban              enikonu                 aybaşı                        gelişigüzel           açıksöz

         babayiğit              delikanlı                 giderayak                  basmakalıp        varolmak

         demirbaş               alyuvar                  akyuvar                     dörtnala          başıbozuk

         cızbız                     anapara                 anayasa                     atasözü            naneşekeri

VI – Ayrı  Yazılan   Sözcükler:

     a   -  et-  eyle – ol – kıl    yardımcı  fiilleriyle  kurulmuş  bileşik  fillerde  düşme  ve  türeme gibi  ses 

           olayları  olmamışsa  ayrı  yazılırlar.

           Vaaz  etmek       alt  etmek              naz etmek                 not  etmek            el  etmek

            Terk  etmek       arz  etmek             söz etmek                 arz  olmak       reva  kılmak

            Hak  etmek        pişman  olmak      razı     olmak             namaz  kılmak

    b  -  ev – ocak – yurt sözcüklerinin  sona  getirilmesiyle  oluşan  bileşik  sözcükler    ayrı  yazılır.

              Aş  evi              huzur evi               bakım  evi                 doğum  evi      gözlem  evi

               Ordu  evi         aile  ocağı              sağlık  ocağı              aş  ocağı             taş  ocağı

               Ana yurt         öğrenci  yurdu      yetiştirme  yurdu      öz  yurt

   

  c  -   ara – dış – öte – sıra     sözcüklerinin  sona   getirilmesiyle  oluşan  bileşik  sözcükler  ayrı 

             yazılır

                devletler arası        uluslar  arası       ahlâk  dışı          çağ  dışı            kanun dışı

                 olağan  dışı            fizik  ötesi               kızıl   ötesi       aklı   sıra          yanı  sıra

                  ardı  sıra               peşi  sıra                 yanı  sıra         önü  sıra          arkası  sıra

      d -   alt – üst – ana – ön – art – arka – yan – karşı – iç – dış – orta – büyük – küçük – sağ – sol

peşin – tek – çift – çok       sözcüklerinin  başa  gelmesiyle  oluşan  birleşik  sözcükler  ayrı  yazılır.

  Alt  tabaka               alt  yapı                    alt   yazı               üst  yazı           üst  kat

  Ana  dil                     ana  bilim   dalı        ana  düşünce       ana yön           ana  vatan

                    Ön  söz                    ön  çalışma                ön  yargı               ön  lisans         ön taraf

                     Art  niyet               art  düşünce              arka  taraf           arka  tutma     arka olma

                    Yan  tutma              yan  cümle               yan  taraf              yan  etki          karşı  görüş

                    Karşı  taraf               karşı oy                    iç  barış                   iç yapı            iç  deniz

                     iç tüzük                   iç  savaş                  dış  borç                   dış  yapı         orta  dalga

                   orta  öğrenim          orta  oyunu             büyük  anne                       büyük  baba     küçük  iş

                    sağ  kol                    sağ   ol                     sağ  duyu                 sol yan           peşin  fiyat

                   peşin  hüküm         peşin  fikir               peşin  ödeme           tek  sesli         tek  hücreli

                     çift  eş                    çift  fiyat                  çift  fikirli               çok  anlamlı       çok  sesli

             e -  hayvan – bitki – yiyecek – içecek     adlarıyla  kurulmuş  birleşik  sözcükler  ayrı  yazılırlar .  

                     dülger  balığı        ağustos  böceği          ateş  böceği          uğur  böceği      deve  kuşu

                     muhabbet  kuşu      deniz  yılanı            tarla  faresi           su  aygırı           eşek  arısı

                      şeker  pancarı         dere  otu                            çörek  otu             yer  elması         can  eriği

                      çavuş  üzümü          malta  eriği             Antep  fıtığı          kuru  soğan   

              f  -   zaman –durum – oldu – olay – bilim – küre    sözcükleriyle  kurulmuş  bileşik  sözcükler 

                        ayrı  yazılırlar.

                         Bağ  bozumu            gece  yarısı            gün  ortası          ay  sonu         yıl  sonu

                          Açık  oturum           açık  öğretim        baş  belası           çıkış  yolu       iş  birliği

                           Güç  birliği              iş  bölümü             yer  çekimi           dil  bilimi      ses  bilgisi

                           Hava  küre                su  küre

               g -  İçinde  bulunduğumuz  gün ve  dönem  dışında  belirli  bir  tarihi  gösteren  “bu  gün “ 

         sözcüğü  ayrı  yazılır 

           bugün  okula  gitmemiş  /     Dün  yaptıklarından  bugün  vazgeçerse   kötü  olur

           Kurtuluş  savaşının  başlamış  olduğu  bu  günlerde  herkes  perişan  durumdaydı 

                h -  “şey”  sözcüğü hiçbir  zaman  sözcükle    yazılmaz

                         her  şey                bir  şey               hiçbir  şey            çok  şey

          VII – “Mİ” nin  Yazımı  :

                  a  -  Cümleye   soru  anlamı  da  başka  anlamlar  da  katsa    her  zaman  ayrı  yazılır Kendinden 

                          önceki  sözcüğün  son  ünlüsüne  uyar

                           Benimle  gelecek  mi ?     Yazacakların  bitti  mi  gideriz        Güzel  mi  güzel  kız

                    b -  Soru  anlamı  taşıyan  Mi”den  sonra  gelen  çekim  ekleri  “mi”  ye  bitişik  yazılır

 Benimle  gelir  misin ?        onu  seviyor  musun ?

           VIII – Dil  adlarına  eklenen  ekler  kesme  işaretiyle  ayrılmazlar

                        Türkçenin,              arapçadan         İngilizcede

                      UYARI:  Özel  adlardan  türemiş  sözcüklere  getirilen   ekler  kesme  işaretiyle  ayrılmaz.

                      Rizeliden,  Aysunların,        Atatürkçülükte....

           IX -  Özel  adlara  “benzerlik,  ortaklık  anlamı  kazandıran “-ler”  eki  kesme  işaretiyle 

                    ayrılır.       

                        Fatih’ler  Kanunî’ler  ölmez  /  İnanın   Mustafa    Kemal’ler    tükenmez

            X -  “yor”  ekinden  önce  gelen  “-e,-a”   geniş  ünlüleri  daralarak  “-ı, -i ,u , ü ”  ye  dönüşür

                      Gelme – yor            gelmiyor          satma – yor             satmıyor           söyle – yor    söylüyor

                    UYARI   “De,  ye “   gibi  tek  heceli  eylemlerin  dışında,  “y”  kaynaştırma  harfinden  önce 

                       gelen   “a –e “  geniş  ünlülerinde “ daralma  “olmaz

                            gelme yen          bilmeyecek         satmayarak       gibi

                            De – yen         diyen             ye – ecek              yiyecek